این سوره همه‏اش مدنى است جز یک آیه و آن «وَ اتَّقُوا یَوْماً تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَى اللَّهِ» (بترسید از روزى که همه بسوى خدا باز میگردید) که در منى سال حجة الوداع نازل شد. عدد آیاتش دویست و هشتاد و شش است بنا بر عدد کوفى که از على علیه السلام نقل شده است و دویست و هشتاد و هفت بنا بر عدد بصرى و دویست و هشتاد و پنج در عدد حجازى و دویست و هشتاد و چهار بنا بر عدد شامى (که از ذکر موارد اختلاف آنها در اینجا صرف نظر کرده و بیان هر یک را بمحل خود موکول مى‏کنیم). فضیلت این سوره ابىّ بن کعب از رسول اکرم نقل میکند که فرمود هر کسى این سوره را بخواند سلام و رحمت خدا بر او باد و به او اجر مرزبانان و فدا کاران در راه خدا را میدهند. همو میگوید: پیامبر بمن گفت: اى ابىّ بمسلمانان بگو که سوره بقره را یاد گیرند که فرا گرفتن آن برکت و ترک آن موجب حسرت است و ساحران توانایى آن را ندارند. سهل بن سعد میگوید: رسول اکرم فرمود: براى هر چیز قلّه‏اى است و قلّه قرآن سوره بقره است در هر خانه‏اى که خوانده شود اگر در روز باشد تا سه روز شیطان وارد آن خانه نخواهد شد و اگر در شب باشد تا سه شب از داخل شدن شیطان بدانجا در امانند. روایت شده است که رسول اکرم جمعیّتى را بمکانى فرستاد. سپس خودش بدنبال آنان رفت و از یک یک آنان میپرسید که از قرآن چه مقدار و کدام سوره را حفظ دارى تا بجوانى که از همه سنّش کمتر بود رسید او در جواب این سؤال رسول اکرم قسمتى از قرآن و سوره بقره را نام برد که حفظ دارد حضرت رو بجمعیّت کرد و گفت: اکنون بروید و این جوان امیر بر شما است. گفتند: یا رسول اللَّه او از همه ما کم سن تر است. حضرت فرمود: آرى ولى سوره بقره را حفظ دارد. از رسول اکرم پرسیدند: چه سوره‏اى از قرآن افضل سوره‏ها است؟ حضرت فرمود: سوره بقره. عرض کردند: کدام آیات سوره بقره از بقیه بر تر است؟ فرمود: آیة الکرسى. امام صادق فرمود: هر که سوره بقره و آل عمران را بخواند روز قیامت آن دو سوره چون ابر یا پرده بر سرش سایه مى‏افکند منبع: ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏1، ص: 55